Tavşanların Mide ve Bağırsaklarının Tüy Yumakları İle Tıkanması( Trikobezoar)
Tüy Yutma; Tavşanların temizlenmek için kendilerini yalamaları sonrasında yuttukları tüyler, mide ve bağırsaklarında birikerek trichobezoar denilen kıl yumaklarını oluşturur. Özellikle tüy değiştirme dönemlerinde tüylerin yutulması ihtimali daha fazladır. Tavşanlar kusamadıkları için bu tüyleri kusarak çıkartamazlar, ancak dışkıları ile çıkartabilirler. Tüylerin dışkı ile atılabilmesi için bağırsaklardaki besinlerin su oranı ve sindirim sisteminin haraketliliği çok önemlidir. Eğer tavşanınız yeterli miktarda su alamaz ise; bağırsaklarındaki besinler yeterince sulandırılamayıp kuruyacak, tüyler birbirine kaynaşıp sindirim sistemini tıkayarak içindeki gıdaların haraketliliğini azaltacak ve sonuçta tıkanmalara sebep olacaktır.
Mide tıkanmasının en önemli sebebi uygun olmayan beslenmedir. Tavşanınızın diyeti, yüksek oranda selüloz, çok fazla olmayan karbonhidrat oranı ve yeterli miktarda su içeriyorsa, sindirim sistemi iyi çalışacaktır. Ancak tavşanınızın diyetindeki karbonhidrat oranı çok fazla ve selüloz oranı düşük ise sindirim sisteminin hareketliliği normalin altına düşer. Özellikle pelet halinde satılan konsantre tavşan yemleri bu gruba girer. Tavşanların sindirim sistemindeki hareketliliğin azalmasının en önemli sebeplerinden biriside, tavşanınızı sadece yüksek oranda karbonhidrat ve düşük oranda selüloz içeren bu pelet yemlerle beslemektir.
Tavşanlarda tüy topu ve yün yumağının oluşumu sıklıkla gözlenir.Tavşanlarla uğraşan veteriner hekimlerin giderek artan sayıdaki görüşüne göre; bu birincil hastalık değildir. Bunun anlamı; esas problem midede tüy birikimi olması değil, mide ve bağırsak hareketlerinin yavaşlamasıyla birlikte, mide ve körbağırsak içeriğinin su kaybederek sertleşmesidir.
Bu nasıl olur? Bu durumu anlamak için tavşanların sindirim sistemi fizyolojisine bakmaya ihtiyacımız var. Tavşanların diyetindeki sindirilemeyen lifler, sindirim kanalını hareket ettirir ve içeriğindeki gıdaların ilerleme hızını arttırır. Sindirilemeyen liflerin yeterli miktarda olmaması durumunda sindirim sistemindeki hareketlilik azalabilir.
Tavşanların sindirim sistemi içerisindeki gıdalar, sindirim sisteminin çalışma hızını değiştirecek ve mide ile körbağırsağın hangi hızda boşalacağını etkileyecektir. Eğer tavşanınızın diyetinde çok az sindirilemeyen lif bulunursa hareketlilik azalacak ve mide ile körbağırsak yavaşça boşalacaktır. Midedeki doluluk hissi sebebiyle sonunda tavşan yemeyi ve içmeyi olabildiğince azaltır. Sindirim sistemine gıda girişi olmadığında hareketlilik durma noktasına kadar yavaşlar. Su, vücut için hala bir ihtiyaçtır ve mide ile körbağırsak içeriğinden emilerek bu ihtiyaç giderilmeye çalışılır. Tavşanın daha uzun süre beslenememesi, daha fazla su kaybetmesine ve mide ile körbağırsak içeriğinin kuruyarak daha fazla sertleşmesine neden olur. Sonuçta bir kısır döngü oluşur. Buna ek olarak diyet çok fazla protein ve nişasta içeriyorsa sonuç bir felaket olabilir. Diyet protein ve/veya nişasta yönünden çok zenginse körbağırsak pH ‘ının değişmesine ve buna bağlı olarak buradaki mikroorganizma türlerinin artmasıyla sonuçlanabilir. Körbağırsaktaki sindirime yardımcı olan faydalı mikroorganizmalar, toksin üreterek ölüme sebep olabilecek Clostridium spiriformes gibi mikroorganizmalarla yer değiştirebilir.
Özetle, bu durumun nedeni mide içinde tüy bulunmasından ziyade daha çok sindirim sistemi hareketliliğinin bozulmasından kaynaklanır ki bu durum mide ve körbağırsak içeriğinin sertleşmesiyle sonuçlanır. Eğer problemin altında yatan sebebi doğru anlayamazsak bu durumun yeniden oluşması kaçınılmazdır.
Sertleşmiş mide veya körbağırsak içeriğine sahip tavşanlar nasıl hareket ederler. Tavşanlar yemeyi ya aniden durdurur yada belirli bir zaman içerisinde gittikçe azaltarak durdururlar. Dışkılamaları gittikçe azalır, sonra tamamen durur. Bu tavşanlar yemeyi durdurduktan sonra sıklıkla çevredeki olaylara gösterdikleri tepkilerde artış gözlenir. Bir nevi alarm durumundadırlar. Kafes tabanındaki gazeteler, ahşap malzemeler veya tahtaları yemek isteyebilirler ama ağızlarına aldıkları bu cisimleri geri çıkartırlar. 
Bazı tavşanlarda belirtiler daha hafiftir. İştah azalması yanında puding benzeri dışkı görülür. Sonuçta bu tavşanlar tedavi edilmedikleri takdirde ciddi şekilde hastalanabilirler ve ölebilirler.
Azalmış sindirim sistemi hareketliliğinden kaynaklanan sertleşmiş mide içeriği nasıl tedavi edilir? İlk olarak, herhangi bir tedaviye başlamadan önce tavşanınıza veteriner hekiminiz tarafından ayrıntılı bir fiziksel muayene yapılması çok önemlidir. Veteriner hekiminiz size tavşanınızın röntgen filmini çektirmenizi veya laboratuar tahlilleri yaptırmanızı önerebilir. Durumun bir sertleşme problemi olduğunun anlaşılmasından beri amaç tavşana kaybettiği suyu yeniden kazandırmaktır. Bu, hem dolaşım sistemi yoluyla hem de ağız yoluyla birlikte yapılır. Sıvılar serum şeklinde deri altı veya damar içi olarak verilebilir. Aynı zamanda günde 2 veya 3 kere yüksek lif içeren sıvı gıdalar, şırınga veya naso-esophageal tüp yoluyla verilmelidir. Ağız yoluyla beslenme şeklinde ezilmiş tavşan yemleri veya alfalfa bitkisi tozu, mikserden geçirilmiş yeşil yapraklı bitkiler ile bir oral elektrolit solüsyonu karıştırılabilir. Aynı zamanda sindirim sistemini hareketlendirmek için ilaçlar veya ağrı kesicilerde kullanılabilir. Bu hastalıkta antibiyotik kullanmak nadiren gereklidir ki; kullanıldığı taktirde zaten risk altında olan sindirim sisteminde daha fazla karışıklığa neden olabilir. Laksatif ve enzimleri kullanmak gerekli değildir.Hiç bir çeşit enzim (ananas, papaya ve pankreas enzimleri) gerçekten tüyleri çözmez. Bu problemin çözümündeki gerçek anahtar, mide-körbağırsak içeriğinin su oranını arttırmak ve sindirim sistemi hareketliliğini tekrar sağlamaktır.
Mide- körbağırsak sertliği oluşan pek çok tavşan, yemeleri için seçilmiş yeşil yapraklı bitkiler verildiği takdirde kendi kendilerine bu problemi halledebilir. Bu hastalığa yakalanan tavşanların büyük kısmı, ağırlıklı olarak pelet yemle beslenen ve çok az ya da hiç saman yemeyen tavşanlardır. Onların yeşil yapraklı bitkiler yemeleri ve iyi kalitede saman ya da kuru otla beslenmelerinin iyileşmelerinde çok önemli bir rolü vardır. Bu hastalıkta cerrahi müdahaleye nadiren mecbur kalınır.
Tavşanlarda yiyememeye neden olan diğer sindirim sistemi hastalıkları; diş hastalıkları (diş kökü apseleri, aşırı uzamış dişler), bağırsakların yabancı cisimlerle tamamen ya da kısmen tıkanması, ameliyat sonrası oluşan yapışmalar, bağırsak parazitleri, zehirler (kurşun gibi) ve diğer sistemik hastalıklardır. Bağırsak kanalının tamamen tıkanması acil müdahale gerektiren bir durumdur ve en kısa zamanda cerrahi müdahale önerilir. Bağırsak tıkanıklığı olan tavşanlar çok durgundurlar ve karınları ağrılıdır. Tanımlanan tedavilere başlanmadan önce tavşanınızın tüm problemlerinin veteriner hekiminiz tarafından ayrıntılı bir şekilde muayene edilmesi çok önemlidir.
Bu durumu nasıl önleriz? Bunu yapmak gerçekten zor değil. Yapmanız gereken tek şey; Yetişkin Tavşanların Beslenmesi konusunda anlattığımız beslenme kurallarına dikkat etmeniz.
Merhaba tavşanım1.5 yaşında eskiden çok tüy döküyordu vitamin aldık artık dökmüyor yeşillik ve yulaf yiyor yulafı çok seviyor ama zararlı mı bilmiyorum . 1 -2 haftadır yeşillik yemiyor çok su içiyor dışkısında bi azalma gözlemledim ve dışkısı koyulaştı . Ayrıca kusmaya çalışırmış gibi yapıyor ve bunu sürekli tekrarlıyor hareketsizleşti önceki gibi elimizi yalamıyor zıplamıyor ben mide tıkanıklığında şüpheleniyorum veterinere götüreceğim ama bilgilendirirseniz çok memnun olurum
tavşanım saçlarımı yiyo yada yerde saç bulduğunda yiyo eskiden yapmazdı sebebi ne olabili
Tavşanim geceden beri cok huzursuz oturdugu yerde kemdi etrafında dönüyor yasadigimiz yerde veteriner yok karnini yere yaklastirip yatiyor ishal degil ama istahi yok palet yeme çok alışık degil 3-4 gun once yemden aldik gece ondan cok yemiş olabilir mi? Yemler karin ağrısı yapar mi?
Huzursuz derken tam olarak neyi kastediyorsunuz? Tavşanınız kaç yaşında ergenlik çağına girdi mi? Belki de klasik bir tavşan davranışını garipsiyor da olabilirsiniz. sitemizde yer alan tavşan vücut dili konusuna göz atmayı unutmayın.
Ayrıca direk olarak yargıda bulunmak yerine önce inceleme yapınız. tavşan bakımında tercih ettiğiniz tavşan mamasını kontrol ediniz, eskimiş, küflü veya böcek, haşere olmadığından emin olunuz. Eğer bu saydığımız sorunlardan var ise tavşan mamasını çöpe atınız. Sorun uzun zamandır devam ediyor ise Önerimiz size en yakın veteriner hekim veya hayvan hastahanelerini ziyaret etmek olacaktır.
Merhabalar son bir, iki haftadır tavşanım da öksürükle, tıksırık arası belirtiler gözlüyorum.. son iki gündür daha çok şiddetlendi sanki. Acaba ev tozundan hapşuruyormu dersiniz ? Tam olarak nitelendiremedim ben.. İştahı ve Tuvalete çıkışı gayet yerinde, verdiğim yeşillikleri çok iyi tüketiyor.. Her şeyden önemlisi acayip su içiyor hayranım cidden ) Sizce ne olabilir ? fikrinizi almak istedim.. Şimdi den teşekkürler!)
Bunu yazdığınız sayfada üst kısımda kategorileri listelendiğimiz menude tavşan sağlığı&hastalıkları gibi bir başlık olacak oradan konulara göz atın. Mobildeyim çok ağır net o yüzden direk link veremiyorum. Bide anlamadığım ev tozu demişsiniz şunu belirteyim evinizde topak topak toz varsa tavşanı bırakın si rahatsız olursunuz zaten.
Cevabınız icin cok tesekkur ederim.. Temizlikten yana sıkıntımız yok.. şöyle ki tavşanı genel de evde serbet bırakıyorum, ara sıra kanepelerin altına girip orada zaman geçiriyor. hani olur da kanepe altında ufak tozlardan etkilenmiş olabilir mi diye de düşündüm.. bakalım zamanla geçer herhalde, keyfi yerinde şu an.
tavşanımın tüyleri siyahken çoğu tarafı kahverengileşmeye ve kayverengileşen tüyleri dökülmeye başladı.
bu konu ile ilgili değil ama tavşanıma bişey oldu diye korkuyorum 🙁
normal durum mevsimler değişiyor. endişe etmeye gerek yok
exobit antiparazit spreyi tavşanlar için de kullanılabilir mi yoksa veterinerde aşısını mı yaptırmak gerekir ?
merhaba. geçmişte kullananlar oldu. Hatta zararlı mı değil mi diye sitede epey tartışma oldu. Bu yüzden kesin olarak bir şey söylemeken kaçınıyorum açıkcası. Nert bilgim yok bu konuda